Kinh Hoa Nghiêm
Phẩm Thập Trụ
Thứ mười lăm
Hán Dịch: Ðại-Sư
Thật-Xoa-Nan-Ðà
Việt Dịch: HT Thích Trí Tịnh
Lúc bấy giờ Pháp-Huệ Bồ-Tát thừa oai-lực của Phật, nhập Bồ-Tát vô-lượng
phương tiện tam-muội.
Do sức tam-muội, ngoài ngàn phật-sát vi-trần-số thế-giới ở mười-phương, có
ngàn phật-sát vi-trần-số Phật đều đồng hiệu là Pháp-Huệ và đồng hiện đến bảo
Pháp-Huệ Bồ-Tát rằng:
'Lành thay! Lành thay! Thiện-nam-tử!
Ông hay nhập Bồ-Tát Vô-Lượng phương-tiện tam-muội này.
Thiện-nam-tử ! Trong mười-phương, ở
mỗi phương đều có ngàn phật-sát vi-trần-số chư Phật đều dùng thần-lực đồng
gia-hộ ông.
Lại nguyện-lực và thần-lực của đức
Tỳ-Lô-Giá-Na Như-Lai đây, cùng năng-lực thiện-căn của ông đã tu, nhập
tam-muội này, khiến ông thuyết pháp, vì để tăng-trưởng Phật-trí, vì thâm
nhập pháp-giới, vì khéo rõ chúng-sanh-giới, vì sở nhập vô-ngại, vì sở hành
vô-chướng, vì được vô-đẳng phương-tiện, vì nhập nhứt-thiết-trí-tánh, vì giác
tất cả pháp, vì biết tất cả căn, vì hay thọ-trì diễn-thuyết tất cả pháp;
chính là phát khởi mười bực trụ của Bồ-Tát.
Thiện-nam-tử! Ông nên thừa thần-lực
của Phật mà diễn-thuyết pháp thập trụ ấy!'
Lúc đó chư Phật liền ban cho Pháp-Huệ
Bồ-Tát trí vô-ngại, trí vô-trước, trí vô-đoạn, trí vô-si, trí vô-dị, trí
vô-thất, trí vô-lượng, trí vô-thắng, trí vô-giải-đãi, trí vô-đoạt. Tại sao
vậy? Vì năng-lực của tam-muội này pháp-nhĩ như vậy.
Chư Phật đều đưa tay hữu xoa đảnh của
Pháp-Huệ Bồ-Tát.
Pháp-Huệ Bồ-Tát liền xuất định nói
với chư Bồ-Tát rằng:
'Chư Phật-tử! Trụ-xứ của Bồ-Tát rộng
lớn đồng với hư-không-giới.
Phật-tử! Bồ-Tát trụ nơi nhà tam-thế
chư Phật.
Nay tôi sẽ nói về chỗ trụ của Bồ-Tát
ấy.
Chư Phật-tử! Chỗ trụ của Bồ-Tát có
mười bực mà tam-thế chư Phật đã nói, sẽ nói và hiện đương nói.
Đây là mười bực trụ: Sơ-phát-tâm-trụ,
Trị-địa-trụ, Tu-hành-trụ, Sanh-quý-trụ, Cụ-túc phương-tiện-trụ,
Chánh-tâm-trụ, Bất-thối-trụ, Đồng-chơn-trụ, Pháp-vương-tử-trụ,
Quán-đảnh-trụ.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát
phát-tâm-trụ?
Vị Bồ-Tát này thấy Phật hình dung
đoan-nghiêm xinh đẹp có oai-lực lớn, hoặc thấy thần-túc, hoặc nghe thọ-ký,
hoặc nghe giảng dạy, hoặc thấy chúng-sanh chịu những sự quá khổ, hoặc nghe
phật-pháp rộng lớn của Như-Lai mà phát bồ-đề-tâm, cầu nhứt-thiết-trí.
Vị Bồ-Tát này duyên mười pháp khó
được mà phát tâm. Đây là mười pháp khó được:
Trí biết rõ thị-xứ phi-xứ, trí biết
rõ thiện-ác nghiệp báo, trí biết rõ căn tánh thắng-liệt, trí biết rõ các
loại tri giải sai-biệt, trí biết rõ các cảnh-giới sai-biệt, trí biết rõ tất
cả chí-xứ-đạo, trí biết rõ các thiền giải-thoát tam-muội, trí túc-mạng
vô-ngại, trí thiên-nhãn vô-ngại, trí tam-thế lậu-tận.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp. Đây là mười pháp:
Siêng cúng-dường Phật, thích ở
sanh-tử, chủ-trương dìu dắt thế-gian khiến trừ ác nghiệp, thường đem pháp
thắng-diệu dạy bảo, ca ngợI pháp vô-thượng, học công-đức của Phật, sanh ở
trước Phật luôn được nhiếp thọ, phương-tiện diễn nói tam-muội tịch-tịnh,
ngợi khen xa lìa sanh-tử luân-hồi, làm chỗ quy-y cho chúng-sanh đang bị khổ.
Vì sao phải khuyên học mười pháp này.
Vì muốn vị Bồ-Tát này, ở trong phật-pháp, tâm thêm rộng lớn, có nghe được
pháp liền tự hiểu, chẳng do người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là bực Bồ-Tát
trị-địa-trụ?
Vị Bồ-Tát này đối với chúng-sanh phát
mười thứ tâm:
Tâm-lợi-ích, tâm đại-bi, tâm an-lạc,
tâm an-trụ, tâm lân-mẫn, tâm nhiếp-thọ, tâm thủ-hộ, tâm đồng với mình, tâm
làm thầy, tâm làm đạo-sư.
Chư Phật-tử! nên khuyên vị Bồ-Tát này
học mười thứ pháp:
Tụng tập học rộng, rảnh rang
tịch-tịnh, gần thiện tri-thức, nói lời hòa vui, nói tất biết-thời, lòng
không khiếp sợ, rõ thấu các nghĩa, tu hành đúng pháp, xa lìa ngu-mê, an-trụ
bất-động.
Do học mười pháp trên đây, vị Bồ-Tát
này đối với chúng-sanh, thêm lớn đại-bi, có được nghe pháp liền tự hiểu
chẳng do người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát tự-tại
hành-trụ?
Vị Bồ-Tát này dùng mười hạnh để
quan-sát tất cả pháp:
Quán tất cả pháp vô-thường, tất cả
pháp khổ, tất cả pháp không, tất cả pháp vô-ngã, tất cả pháp vô-tác, tất cả
pháp vô-vị, tất cả pháp bất-như-danh, tất cả pháp vô-xứ-sở, tất cả pháp rời
phân-biệt, tất cả pháp không kiên thiệt.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp:
Quan-sát chúng-sanh giới, pháp-giới,
thế-giới, quan-sát địa-giới, thủy-giới, hỏa-giới, phong-giới, quan-sát
dục-giới, sắc-giới, vô-sắc-giới. Vì muốn vị Bồ-Tát này được trí huệ sáng tỏ,
có được nghe pháp liền tự hiểu, chẳng do người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát
sanh-quý-trụ?
Vị Bồ-Tát này từ thánh-giáo sanh,
thành-tựu mười pháp: Trọn chẳng thối chuyển nơi Phật-đạo, sanh lòng tin sâu
thanh-tịnh, khéo quan-sát pháp, rõ biết chúng-sanh, quốc-độ, thế-giới,
nghiệp-hạnh, quả-báo, sanh-tử, niết-bàn.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp:
Rõ biết tất cả phật-pháp thời
quá-khứ, thời vị-lai, thời hiện-tại; tu tập tất cả phật-pháp thời quá-khứ,
vị-lai, hiện-tại; viên-mãn tất cả phật-pháp quá-khứ, vị-lai, hiện tại; biết
rõ tất cả Phật bình-đẳng. Đây là vì muốn cho vị Bồ-Tát này được thăng tiến,
nơi trong tam-thế tâm được bình-đẳng, có được nghe pháp liền tự hiểu, chẳng
do người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát cụ-túc
phương-tiện-trụ?
Vị Bồ-Tát này trọn đủ mười pháp:
Căn lành tu tập đều vì cứu hộ tất cả
chúng-sanh, lợi ích tất cả chúng-sanh, an-lạc tất cả chúng-sanh, ai-mẫn tất
cả chúng-sanh, độ-thoát tất cả chúng-sanh, khiến tất cả chúng-sanh lìa những
tai nạn, khiến tất cả chúng-sanh thoát khổ sanh-tử, khiến tất cả chúng-sanh
phát-sanh tịnh-tín, khiến tất cả chúng-sanh đều được điều-phục, khiến tất cả
chúng-sanh đều chứng niết-bàn.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp: Biết chúng-sanh vô-biên, vô-lượng, vô-số, biết chúng-sanh
bất-tư-nghị, vô-lượng-sắc, bất-khả-lượng, biết chúng-sanh không, vô-sở-tác,
vô-sở-hữu, vô-tự-tánh.
Vì muốn vị Bồ-Tát này, tâm lại càng
tăng-thắng hơn không bị nhiễm trước, có được nghe pháp liền tự hiểu, chẳng
do người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát
chánh-tâm-trụ?
Vị Bồ-Tát này nghe mười pháp tâm định
chẳng động:
Nghe khen Phật hay chê Phật, đối với
phật-pháp tâm định chẳng động.
Nghe khen pháp hay chê pháp, đối với phật-pháp tâm định chẳng động.
Nghe khen Bồ-Tát hay chê Bồ-Tát, đối với phật-pháp tâm định chẳng động.
Nghe khen hay chê công-hạnh của vị Bồ-Tát, đối với phật-pháp tâm định chẳng
động.
Nghe nói chúng-sanh hữu-lượng hay vô-lượng, đối với phật-pháp tâm định chẳng
động.
Nghe nói chúng-sanh hữu-cấu hay vô-cấu, đối với phật-pháp tâm định chẳng
động.
Nghe nói chúng-sanh dễ độ hay khó độ, đối với phật-pháp tâm định chẳng động.
Nghe nói pháp-giới hữu-lượng hay vô-lượng, đối với phật-pháp tâm định chẳng
động.
Nghe nói pháp-giới có thành có hoại, đối với phật-pháp tâm định chẳng động.
Nghe nói phật-pháp hoặc có hoặc không, đối với phật-pháp tâm định chẳng
động.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp: Tất cả pháp vô-tướng, tất cả pháp vô-thể, tất cả pháp chẳng
thể tự-tại, tất cả pháp vô-sở-hữu, tất cả pháp không chơn-thiệt, tất cả pháp
không, tất cả pháp vô-tánh, tất cả pháp như huyễn, tất cả pháp như mộng, tất
cả pháp vô-phân-biệt.
Vì muốn vị Bồ-Tát này tâm lại càng
thêm tăng-tiến được chẳng thối chuyển vô-sanh-pháp-nhãn.
Có được nghe pháp liền tự hiểu chẳng do người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát bất
thối-trụ?
Vị Bồ-Tát này nghe mười pháp kiên-cố
bất-thối:
Nghe có Phật hay không có Phật, nghe
có pháp hay không pháp, nghe có Bồ-Tát hay không Bồ-Tát, nghe có Bồ-Tát hạnh
hay không Bồ-Tát hạnh, nghe có Bồ-Tát tu hành được xuất-ly hay chẳng
xuất-ly, nghe quá-khứ có Phật hay không Phật, nghe vị-lai có Phật hay không
Phật, nghe hiện-tại có Phật hay không Phật, nghe Phật trí hữu-tận hay
vô-tận, nghe tam-thế là một tướng hay chẳng phải một tướng, đối với trong
phật-pháp tâm đều chẳng thối chuyển cả.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp quảng đại:
Nói một chính là nhiều, nói nhiều
chính là một; văn tùy nơi nghĩa, nghĩa tùy nơi văn, chẳng có chính là có, có
chính là chẳng phải có, vô-tướng chính là tướng, tướng chính là vô-tướng,
vô-tánh chính là tánh, tánh chính là vô-tánh.
Vì muốn khiến vị Bồ-Tát này
tăng-tiến, nơi tất cả pháp khéo hay xuất-ly, có được nghe pháp liền tự hiểu
chẳng do người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát
đồng-chơn-trụ?
Vị Bồ-Tát này trụ mười hạnh nghiệp:
Thân-hạnh không lỗi, ngữ-hạnh không lỗi, ý-hạnh không lỗi, tùy ý thọ sanh,
biết chúng-sanh các thứ dục, biết chúng-sanh các thứ tri-giải, biết
chúng-sanh các thứ cảnh-giới, biết chúng-sanh các thứ nghiệp, biết thế-giới
thành hoại, thần-túc tự-tại vô-ngại.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp: Biết tất cả phật-sát, động tất cả phật-sát, trì tất cả
phật-sát, quán tất cả phật-sát, đến tất cả phật-sát, du-hành vô-số thế-giới,
lãnh-thọ vô-số phật-pháp, hiện thân biến-hóa tự-tại, nói ra tiếng quảng-đại
biến mãn, trong một sát-na thừa sự cúng-dường vô-số Phật.
Vì muốn vị Bồ-Tát này tăng-tiến, hay
được thiện-xảo đối với tất cả pháp, có được nghe pháp liền tự hiểu chẳng do
người khác dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát
pháp-vương-tử-trụ?
Vị Bồ-Tát này khéo biết mười pháp:
Khéo biết chúng-sanh thọ sanh, khéo biết phiền-não hiện khởi, khéo biết
tập-khí tương-tục, khéo biết chỗ làm phương-tiện, khéo biết vô-lượng-pháp,
khéo biết các oai-nghi, khéo biết thế-giới sai biệt, khéo biết những việc
của thế-gian trước, thời-gian sau, khéo biết diễn thuyết thế đế, khéo biết
diễn thuyết đệ-nhứt-nghĩa.
Chư Phật-tử! Vị Bồ-Tát này nên khuyên
học mười pháp: Pháp-Vương xứ thiện-xảo, Pháp-Vương xứ quỷ-độ, Pháp-Vương xứ
cung-điện, Pháp-Vương xứ thu-nhập, Pháp-Vương xứ quan-sát, Pháp-Vương xứ
quán-đảnh, Pháp-Vương lực-trì, Pháp-Vương vô-úy, Pháp-Vương minh-tẩm,
Pháp-Vương tán thán.
Vì muốn khiến vị Bồ-Tát này tăng tiến
tâm không chướng-ngại, có được nghe pháp liền tự hiểu chẳng do người khác
dạy.
Chư Phật-tử! Thế nào là Bồ-Tát
quán-đảnh-trụ?
Vị Bồ-Tát này được thành-tựu mười thứ
trí: Chấn-động vô-số thế-giới,
chiếu diệu vô-số thế-giới, trụ-trì vô-số thế-giới, qua đến vô-số thế-giới,
nghiêm-tịnh vô-số thế-giới, khai-thị vô-số chúng-sanh, quan-sát vô-số
chúng-sanh, biết căn-tánh của vô-số chúng-sanh, khiến vô-số chúng-sanh thu
nhập, khiến vô-số chúng-sanh điều-phục.
Vị Bồ-Tát này thân và thân-nghiệp,
thần-thông biến hiện, quá-khứ trí, vị-lai trí, hiện-tại trí, thành-tựu
phật-độ tâm cảnh-giới, trí cảnh-giới, tất cả đều chẳng thể biết được, nhẫn
đến Pháp-Vương-Tử Bồ-Tát cũng chẳng biết được.
Vị Bồ-Tát này nên khuyên học mười thứ
trí của Như-Lai:
Tam-thế-trí, phật-pháp-trí, pháp-giới
vô-ngại-trí, phật-giới vô-biên-trí, sung-mãn nhứt-thiết thế-giới-trí,
phổ-chiếu nhứt-thiết thế-giới-trí, trụ-trì nhứt-thiết thế-giới-trí, tri
nhứt-thiết chúng-sanh-trí, tri nhứt-thiết pháp trí, tri vô-biên chư Phật
trí.
Vì muốn khiến vị Bồ-Tát này tăng
trưởng nhứt-thiết chủng-trí, có được nghe pháp liền tự hiểu, chẳng do người
khác dạy.
Lúc bấy giờ, do thần-lực của đức Phật
trong mười phương, mỗi phương đều một vạn phật-sát vi-trần-số thế-giới sáu
thứ chấn-động. Mưa thiên-hoa, tràng-hoa, thiên mạt-hương, thiên tạp-hương,
thiên bửu-y, thiên bửu-vân, thiên trang-nghiêm cụ. Những kỹ-nhạc trời
tự-nhiên hòa tấu. Phóng thiên quang-minh và âm thinh vi-diệu.
Như ở thế-giới này, thập-phương
thế-giới, nơi điện Thiên-Đế-Thích nói pháp thập-trụ và hiện thần-biến cũng
như vậy cả.
Lại do thần lực của Phật, mười phương
đều có một vạn phật-sát vi-trần-số Bồ-Tát đến nơi đây và đồng nói rằng:
'Lành thay! Lành thay! Này Phật-tử! Ngài khéo nói pháp này.
Chúng tôi đồng tên Pháp-Huệ, quốc-độ
đồng hiệu Pháp-Vân, Như-Lai ở các cõi đó đều hiệu Diệu-Pháp.
Nơi pháp-hội của Thế-Tôn chúng tôi cũng giảng thuyết thập-trụ, câu văn nghĩa
lý và chúng-hội quyến-thuộc cũng đồng như nơi đây, không có tăng giảm
Chúng tôi thừa thần-lực của đức Phật
mà đến nơi pháp-hội này để chứng-minh.
Lúc đó Pháp-Huệ Bồ-Tát, thừa oai-lực
của Phật, quan-sát mười phương khắp cùng pháp-giới, rồi nói kệ rằng:
Thấy thân vi-diệu đấng Thắng-Trí
Tướng-hảo đoan-nghiêm đều đầy đủ
Tôn trọng như vậy rất khó gặp
Bồ-Tát dũng-mãnh sơ-phát-tâm.
Thấy đại thần-thông không ai bằng
Nghe lời thọ ký và dạy bảo
Các loài chúng-sanh khổ vô-lượng
Do đây Bồ-Tát sơ-phát-tâm.
Nghe chư Như-Lai đấng Phổ-Thắng
Tất cả công-đức đều thành-tựu
Ví như hư-không chẳng phân biệt
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm
Tam-thế nhơn-quả gọi là xứ
Tự-tánh chúng ta là phi-xứ
Muốn đều rõ biết nghĩa chơn thật
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Thời quá khứ vị lai hiện tại
Chỗ có tất cả nghiệp thiện ác
Muốn đều rõ biết tần cùng cả
Bồ tát do đây sơ phát tâm
Chư thiền giải thoát và tam muội
Tạp nhiễm thanh tịnh vô lượng thứ
Muốn điều rõ biết nhập trụ xuất
Bồ tát do đây sơ phát tâm
Tùy các chúng sanh căn lợi độn
Như vậy các thứ tinh tấn lực
Muốn đều rõ thấu phân biệt biết
Bồ tát do đây sơ phát tâm
Tất cả chúng sanh hiểu nhiều thứ
Lòng họ sở thích đều sai khác
Vô lượng như vậy muốn đều biết
Bồ tát do đây sơ phát tâm
Chúng sanh các cõi đều sai khác
Tất cả thế gian vô hạn lượng
Muốn đều biết rõ thể tánh kia
Bồ tát do đây sơ phát tâm
Tất cả hữu-vi các hạnh-đạo
Mỗi mỗi đều có chỗ nơi đến
Đều muốn rõ biết thể-tánh đó
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Tất cả thế-giới các chúng-sanh
Tùy nghiệp trôi lăn không tạm dứt
Muốn được thiên-nhãn đều thấy rõ
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Trong đời quá-khứ đã từng có
Thể-tánh như vậy, tướng như vậy
Muốn đều rõ biết túc-trụ kia
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Tất cả chúng-sanh những phiền-não
Tương-tục, hiện khởi, và tập-khí
Muốn đều rõ biết rốt ráo hết
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Tùy những chúng-sanh chỗ an-lập
Các môn đàm luận đường ngữ ngôn
Như thế-đế đó đều muốn biết
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Tất cả các pháp lìa ngôn thuyết
Tánh không tịch-diệt vốn vô-tác
Muốn đều rõ thấu chơn-nghĩa này
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn đều chấn-động mười phương cõi
Nghiên úp tất cả những đại-hải
Đầy đủ chư Phật đại thần-thông
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn một chưn lông phóng quang-minh
Chiếu khắp mười phương vô-lượng cõi
Trong mỗi quang-minh giác tất cả
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn đem nan-tư vô-lượng cõi
Để trong bàn tay mà chẳng động
Rõ biết tất cả như huyễn hóa
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn dùng một lông chấm nước biển
Tất cả đại-hải đều làm cạn
Mà đều phân-biệt biết số kia
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Bất khả tư nghì các quốc độ
Đều nghiền làm bụi không còn sót
Muốn đều phân biệt biết số bụi
Bồ tát do đây sơ phát tâm
Quá-khứ vị-lai vô-lượng kiếp
Tất cả thế-gian tướng thành hoại
Đều muốn thấu rõ cùng biên-tế
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Tam thế tất cả chư Như-Lai
Tất cả Độc-Giác và Thanh-Văn
Muốn biết hết cả những pháp đó
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Vô-lượng vô-biên các thế-giới
Muốn dùng một lông đều cân nổI
Như thể tướng kia đều biết rõ
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Vô-lượng vô-số Luân-Vi-sơn
Muốn khiến đều vào trong chơn lông
Lớn nhỏ của kia đều biết rõ
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn dùng một diệu-âm tịch-tịnh
Khắp ứng mười phương tùy loại diễn
Như vậy đều khiến sáng sạch rõ
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Ngôn ngữ của tất cả chúng-sanh
Một lời diễn nói đều hết cả
Đều muốn rõ biết tự-tánh kia
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Ngôn âm thế-gian đều nói cả
Khiến họ đều hiểu chứng tịch-diệt
Muốn được như vậy diệu-thiệt-căn
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn khiến mườI phương những thế-giới
Có tướng thành hoại đều được thấy
Mà đều biết từ phận-biệt sanh
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Tất cả mười phương những thế-giới
Vô-lượng Như-Lai đều sung-mãn
Đều muốn rõ biết Phật-pháp kia
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Các loại biến-hóa vô-lượng thân
Tất cả thế-giới vi-trần thảy
Đều muốn rõ thấu từ tâm khởi
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Quá-khứ, vị-lai và hiện-tại
Vô-lượng vô-số chư Như-Lai
Muốn nơi một niệm đều rõ biết
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn diễn thuyết đủ một câu pháp
A-tăng-kỳ kiếp không cùng tận
Mà khiến văn nghĩa đều chẳng đồng
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Mười phương tất cả các chúng-sanh
Tùy tướng họ lưu-chuyển sanh diệt
Muốn nơi một niệm đều rõ thấu
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Muốn dùng thân, ngữ và ý-nghiệp
Đến khắp mười phương không chướng
ngại
Rõ biết tam-thế đều không-tịch
Bồ-Tát do đây sơ-phát-tâm.
Bồ-Tát phát tâm như vậy rồi
Khiến nên qua đến mười phương cõi
Cung-kính cúng-dường chư Như-Lai
Do đây khiến được không thối chuyển.
Bồ-Tát dũng mãnh cầu Phật-đạo
Ở nơi sanh-tử chẳng mỏi-nhàm
Vì kia ca ngợi khiến thuận lành
Như vậy khiến kia không thối chuyển.
Mười phương thế-giới vô-lượng cõi
Đều ở trong đó làm Tôn-Chủ
Vì chư Bồ-Tát nói như vậy
Do đây khiến kia không thối chuyển.
Tối-thắng, tối-thượng, tối-đệ-nhứt
Pháp thậm-thâm, vi-diệu, thanh-tịnh
Khuyên chư Bồ-Tát nói cùng người
Dạy như vậy khiến lìa phiền-não,
Tất cả thế-gian không bằng được
Nơi chẳng thể khuynh-động dẹp phục
Vì Bồ-Tát kia thường ca ngợi
Dạy như vậy khiến chẳng thối-chuyển.
Phật là thế-gian Đại-Lực-Chủ
Đầy đủ tất cả những công-đức
Khiến các Bồ-Tát trụ trong đó
Dùng đây dạy làm Thắng-Trượng-Phu,
Nơi vô-lượng vô-biên chư Phật
Đều được qua đến để gần gũi
Thường được chư Phật luôn nhiếp thọ
Dạy như vậy khiến chẳng thối chuyển.
Bao nhiêu những tam-muội tịch-tịnh
Thảy đều diễn đạt không còn thừa
Vì Bồ-Tát kia nói như vậy
Do đây khiến kia chẳng thối-chuyển.
Dẹp trừ vòng sanh-tử các cõi
Mà chuyển diệu-pháp thanh-tịnh luân
Tất cả thế-gian không chỗ chấp
Vì các Bồ-Tát nói như vậy.
Tất cả chúng-sanh đọa ác-đạo
Vô-lượng khổ nặng làm bức ngặt
Làm chỗ quy-y cứu hộ họ
Vì các Bồ-Tát nói như vậy.
Đây là 'Bồ-Tát phát-tâm-trụ'
Nhứt hướng chí cầu vô-thượng-đạo,
Như tôi đã nói pháp dạy bảo
Tất cả chư Phật cũng như vậy.
Thứ hai: 'Bồ-Tát trị-địa-trụ'
Phải nên phát khởi tâm như vầy:
Mười phương tất cả những chúng-sanh
Nguyện đều thuận theo lời Phật dạy,
Tâm đại-bi, lợi-ích, an-lạc,
Tâm an-trụ, xót-thương, nhiếp-thọ,
Tâm thủ-hộ chúng-sanh đồng mình,
Tâm làm thầy và tâm đạo-sư,
Đã trụ tâm thắng-diệu như vậy
Kế khiến tụng tập cầu học rộng
Thường thích tịch-tịnh, chánh tư-duy
Gần-gũi tất cả thiện-tri-thức.
Nói lời hòa vui, lìa thô cứng
Nói tất cả biết thời, không e sợ
Rõ thấu nghĩa lý làm đúng pháp
Xa lìa ngu mê tâm bất động:
Đây là sơ-học bồ-đề hạnh
Làm được hạnh này: Chơn-Phật-tử
Nay tôi nói chỗ kia nên làm
Như vậy Phật-tử phải siêng học.
Thứ ba: 'Bồ-Tát tu-hành-trụ'
Thường y phật-giáo siêng quan-sát
Các pháp vô-thường, khổ, và không
Cũng không ngã nhơn, không động-tác.
Tất cả các pháp chẳng đáng ưa
Không đúng danh-tự, không xứ-sở
Không chỗ phân-biệt, không chơn thiệt
Người quán như vậy gọi Bồ-Tát.
Kế, khiến quan-sát chúng-sanh giớI
Và cũng quan-sát nơi pháp-giới
Thế-giới sai biệt trọn không thừa
Nơi kia đều nên khuyên quan-sát.
Thập phương thế-giới và hư-không
Bao nhiêu địa, thủy, cùng hỏa, phong
Dục-giới, sắc-giới, vô-sắc-giới
Đều khuyên quán-sát đến cùng tận.
Quán-sát cõi kia đều sai khác
Và thể-tánh nó, đều rốt ráo
Dạy siêng tu hành được như vậy
Đây thời gọi là chơn Phật-tử.
Thứ tư: 'Bồ-Tát sanh-quý-trụ'
Từ các thánh-giáo mà xuất sanh
Rõ thấu các cõi không chỗ có
Vượt qua pháp kia sanh pháp-giới.
Tin Phật kiên-cố, chẳng thể hoại
Quán pháp tịch-diệt, tâm an-trụ
Tùy những chúng-sanh đều rõ biết
Thể-tánh hư-vọng không chơn thiệt.
Thế-gian, sát-độ, nghiệp và báo
Sanh-tử, niết-bàn đều như vậy
Phật-tử nơi pháp quán như vậy
Từ Phật thân sanh, gọi Phật-tử.
Quá-khứ vị-lai và hiện-tại
Trong đó bao nhiêu những phật-pháp
Rõ biết chứa họp và viên-mãn
Tu học như vậy khiến rốt ráo.
Tam-thế tất cả chư Như-Lai
Hay tùy quán-sát đều bình-đẳng
Các thứ sai biệt bất-khả-đắc
Người quán như vậy đạt tam-thế.
Như tôi tán dương ca ngợi đó
Là những công-đức đệ-tứ-trụ
Nếu hay y pháp siêng tu hành
Mau thành Phật bồ-đề vô-thượng.
Đây đến Bồ-Tát trụ thứ năm
Hiệu là 'cụ-túc-phương-tiện-trụ'
Vào sâu vô-lượng phương-tiện khéo
Phát-sanh nghiệp công-đức rốt ráo.
Bồ-Tát chỗ tu các phước-đức
Đều vì cứu hộ các quần-sanh
Chuyên tâm làm lợi-ích an-lạc
Một mặt xót thương khiến độ thoát.
Vì tất cả đời trừ các nạn
Dẫn thoát sanh-tử, khiến vui mừng
Mỗi mỗi điều-phục không để sót
Đều khiến đủ đức hướng niết-bàn.
Tất cả chúng-sanh vô-lượng-biên
Vô-lượng, vô-số, bất-tư-nghị
Nhẫn đến bất-khả-xưng-lượng thảy
Nghe lãnh Như-Lai pháp như vậy.
Đây là Phật-tử đệ-ngũ-trụ
Thành-tựu phương-tiện độ chúng-sanh
Đấng đại-trí viên-mãn công-đức
Đem pháp như vậy để khai-thị.
Thứ sáu: 'chánh-tâm-viên-mãn-trụ'
Nơi pháp tự-tánh không mê hoặc
Chánh-niệm tư-duy, rời phân-biệt
Tất cả trời người chẳng động được.
Nghe khen chê Phật, cùng Phật-pháp
Bồ-Tát và cùng Bồ-Tát hạnh
Chúng-sanh hữu-lượng hoặc vô-lượng
Hữu-cấu vô-cấu, độ khó dễ,
Pháp-giới lớn nhỏ và thành hoại
Hoặc có hoặc không, lòng chẳng động
Quá-khứ, vị-lai và hiện-tại
Nhớ kỹ tư-duy hằng quyết-định.
Tất cả các pháp đều vô-tướng
Vô-thể, vô-tánh, không, vô-thiệt
Như ảo, như mộng, rời phân-biệt
Thường thích được nghe nghĩa như vậy.
Thứ bảy: 'Bất-thối-chuyển Bồ-Tát'
Nơi Phật, Phật-pháp, bồ-tát-hạnh
Hoặc có, hoặc không, xuất, chẳng xuất
Dầu nghe thuyết ấy không thối-chuyển.
Quá-khứ, vị-lai và hiện-tại
Tất cả chư Phật có cùng không
Phật-trí hữu-tận hoặc vô-tận
Tam-thế một tướng các thứ tướng.
Một tức là nhiều, nhiều là một
Văn tùy nơi nghĩa, nghĩa tùy văn
Như vậy tất cả xoay vần thành
Bực bất-thối nên vì chúng nói.
Hoặc pháp có tướng và vô-tướng
Hoặc pháp có tánh và vô-tánh
Các thứ sai biệt thuộc lẫn nhau
Người này nghe được rồi rốt ráo.
Thứ tám: 'Bồ-Tát đồng-chơn-trụ'
Thân ngữ ý hạnh đều đầy đủ
Tất cả thanh-tịnh không có lỗi
Tùy ý thọ sanh được tự-tại.
Biết những chúng-sanh lòng sở-thích
Các thứ ý-giải đều sai khác
Và kia chỗ có tất cả pháp
Thập-phương quốc-độ tướng thành hoại,
Đến được diệu thần-thông mau chóng
Trong tất cả chỗ tùy niệm qua
Nơi chư Phật được nghe diệu-pháp
Khen ngợi tu hành không lười mỏi,
Rõ biết tất cả các phật-độ
Chấn-động, gia-trì và quán-sát
Vượt qua phật-độ vô-lượng-số
Du hành thế-giới vô-biên-số.
Vô-số diệu-pháp đều hỏi han
Chỗ muốn thọ thân đều tự-tại
Ngôn âm thiện-xảo đều sung mãn
Chư Phật vô-số đều thờ kính.
Thứ chín: 'Bồ-Tát vương-tử-trụ'
Hay thấy chúng-sanh thọ sanh khác
Phiền-não hiện, tập, đều biết cả
Chỗ làm phương tiện đều khéo rõ,
Các pháp đều khác, oai-nghi khác
Thế-giới chẳng đồng, thuở trước sau
Như kia thế-tục, đệ-nhứt-nghĩa
Đều khéo biết rõ không có thừa,
Chỗ Pháp-Vương thiện-xảo an lập
Tùy nơi chỗ kia có diệu-pháp
Pháp-Vương cung-điện hoặc thu nhập
Và trong nơi đó quan-sát thấy,
Pháp-Vương chỗ có pháp quán-đảnh
Thần-lực, gia-trì, không khiếp sợ
Yên nghỉ cung thất, và ngợi khen
Đem đây dạy bảo Pháp-Vương-Tử.
Như vậy vì nói đều hết cả
Mà khiến tâm kia không chấp trước
Nơi đây rõ biết tu chánh-niệm
Tất cả chư Phật hiện ra trước.
Thứ mười: 'Quán-đảnh chơn-phật-tử'
Thành mãn pháp tối-thượng đệ-nhứt
Thập phương vô-số các thế-giới
Đều hay chấn-động quang chiếu khắp,
Trụ trì, qua đến, cũng không thừa
Thanh-tịnh trang-nghiêm đều đầy đủ
Khai thị chúng-sanh vô-hạn số
Quan-sát căn-tánh đều biết cả.
Phát tâm điều-phục cũng vô-biên
Đều khiến thu-hướng đại bồ-đề
Tất cả pháp-giới đều quan-sát
Thập phương quốc-độ đều khiến đến.
Nơi đó, thân và thân hành-động
Thần-thông biến hiện khó lường được
Tam-thế phật-độ các cảnh-giới
Nhẫn đến Vương-Tử không rõ được.
Pháp-giới vô-ngại vô-biên trí
Sung mãn nhất-thiết thế-giới-trí
Chiếu-diệu thế-giới trụ-trì trí
Rõ biết chúng-sanh chư pháp-trí
Và biết chánh-giác vô-biên trí
Như-Lai vì nói đều đủ cả.
Thập-trụ Bồ-Tát như vậy thảy
Đều từ Như-Lai pháp hóa-sanh
Tùy kia chỗ có công-đức hạnh
Tất cả trời người chẳng lường được.
Quá-khứ, vị-lai và hiện-tại
Phát tâm cầu Phật số vô-biên
Thập-phương quốc-độ đều sung-mãn
Đều sẽ được thành nhứt-thiết-trí.
Tất cả quốc-độ không ngằn mé
Thế-giới chúng-sanh pháp cũng vậy
Hoặc, nghiệp, sở-thích đều khác biệt
Nương đó mà phát bồ-đề tâm.
Ban đầu một niệm cầu Phật-đạo
Chúng-sanh thế-gian và nhị-thừa
Hết sức suy gẫm còn chẳng biết
Huống là bao nhiêu công-đức khác.
Thập-phương tất cả các thế-giới
Dùng một lông đều cân nhắc được,
Người đó biết được phật-tử này
Công-hạnh hướng đến Phật đại-trí.
Thập phương chỗ có những biển lớn
Đều dùng sợi lông chấm khiến cạn,
Người đó biết được Phật-tử này
Công-đức tu hành trong một niệm.
Tất cả thế-giới nghiền làm bụi
Đều phân-biệt được biết rõ số,
Người như vậy mới có thể thấy
Đạo tu hành của Bồ-Tát này.
Thập phương chư Phật trong tam-thế
Tất cả Độc-Giác và Thinh-Văn
Đều dùng tất cả diệu biệt-tài
Khai thị sơ phát bồ-đề tâm.
Phát tâm công-đức chẳng lường được
Sung-mãn tất cả cõi chúng-sanh
Chúng trí cùng nói không hết được
Huống là bao nhiêu diệu-hạnh khác.
